|
|
|
.NET'te Dinamik Kontrol Oluşturma |
|
| Gönderiliyor lütfen bekleyin... |
|
|
Bu yazıda windows
ve web uygulamalarında dinamik kontrollerin nasıl oluşturulacağını ve oluşturulan
dinamik kontrollere erişim yöntemlerini inceleyceğiz. Ayrıca bu yazıda dinamik
kontrol oluşturma ile ilgili kapsamlı bir örnek kod yeralmaktadır.
Bir çok uygulamada(özellikle oyunlarda) kontrollerimizin sayısını tasarım aşamasında
bilemeyebiliriz. Örneğin hepimizin bildiği mayın tarlası oyununda, oyun alanı
bir çok kareden oluşmaktadır. Üstelik oyun alanı, kullanıcının isteğine göre
değişebilmektedir. Eğer tasarım aşamasında bütün kontroller form üzerine yerleştirilşmiş
olsaydı hem bu kontrollerin yönetimi zorlaşacaktı hemde gereksiz yere bir çok
kod yazılmış olacaktı. Buna benzer bir durum web formları ile programlama yaparken
de görülebilir. Örneğin bir anket sisteminde anketin seçenekleri kadar CheckBox
kontrolünü dinamik olarak web formunun üzerine yerleştirebilmemiz gerekir. Eğer
bu imkanımız olmasaydı Web formları çok esnek bir programlama modeli sunmazdı.
Neyse ki Microsoft tasarımcıları herşeyi düşünmüş... :)
Dinamik kontrol oluşturmaya geçmeden önce nasıl bir form tasarımı yapmaya çalıştığımıza
bakalım. Aşağıdaki formdan da gördüğünüz üzere 8X8'lik bir dama tahtasının her
bir karesi aslında bir Button kontrolünden ibarettir. Tasarım aşamasında 64
tane Button kontrolünü form üzerine yerleştirip herbirni tek tek düzenlemek
yerine bir döngü vasıtası ile istediğimiz sayıda Button kontrolünü oluşturup
Form elemanına ekleyeceğiz.
ToolBox penceresinde görüdüğünüz bütün kontrolleri temsil eden sınıflar System.Windows.Forms
isim alanında bulunan Control isimli sınıftan türetilmiştir. Bazı kontroller
ise yapısında değişik kontrolleri barındıracak şekilde tasarlanmıştır. Örneğin
Form penceresi üzerene eklenen kontroller bu duruma bir örnektir. Kontrolleri
gruplamak için kullanılan GrouopBox ta bu şekildedir. Bu özel kontrollere yeni
bir kontrol eklemek için bu Control türünden olan Controls isimli koleksiyon
kullanılmaktadır. Örneğin bir form üzerine yeni bir Button kontrolü eklemek
için aşağıdaki deyimleri yazmalıyız.
Button tb
= new Button();
Form1.Controls.Add(button)
|
Yukarıdaki deyimleri
bir döngü içinde yapıp oluşturduğumuz Button kontrollerinin ilgili özelliklerini
değiştirdikten sonra dama tahtasını rahatlıkla oluşturabiliriz.
Şimdi bu yazının en altında bulunan linki kullanarak projeyi bilgisayarınıza
yükleyerek projeyi açın. Form1 sınıfının içinde bulunan aşağıdaki TahatCiz()
isimli metodu inceleyerek kontrollerin dinamik olarak nasıl yaratıldıklarını
inceleyin.
private
void TahtaCiz(int Boyut1,int
Boyut2, int En, int
Boy)
{
int satir =0;
int sutun =0;
Button tb = new Button();
for(int
i=0; i < Boyut1*Boyut2; i++)
{
if(i
% Boyut2 == 0)
{
satir++;
sutun
= 0;
}
tb
= new Button();
tb.Name = "tb"
+ i.ToString();
tb.TabIndex = i;
tb.Text = i.ToString();
tb.Size = new
System.Drawing.Size(En,Boy);
Point p =
new System.Drawing.Point(tb.Size.Width + (sutun-1)*tb.Width,tb.Size.Height
+ (satir-2)*tb.Height);
tb.Location = p;
tb.FlatStyle = FlatStyle.Standard;
tb.Click += new
System.EventHandler(this.button1_Click);
Butonlar.Add(tb);
this.Controls.Add(tb);
sutun++;
}
this.ClientSize = new Size(tb.Width*Boyut2 ,tb.Height*Boyut1);
satir = 0;
sutun = 0;
Butonlar.TrimToSize();
RenkAyarla();
}
|
TahtaCiz() isimli
metodu biraz inceleyelim. Bu metot kendisine gönderilen bilgiler ışığında form
üzerine dinamik bir dama tahtası çizmektedir. Ayrıca işe yarar bir kaç işlem
daha yapmaktadır. Bu metoda gönderilen Boyut1 ve Boyut2 değişkenleri dama tahtasının
boyutlarını belirtmektedir. En ve Boy parametreleri ise tahtadaki her bir karenin
enini ve boyunu belirtmektedir. Bu bilgileri parametre olarak almamız istediğimiz
boyutta dama tahtasını çizebileceğimiz anlamına gelmektedir. Zaten form üzerine
konulan bir menü yardımıyla dama tahtasının boyutu ve karelerin en ve boyu istenildiği
gibi değiştirilmektedir. Bu metot sadece butonların form üzerine yerleştirilmesinden
sorumludur. RenkAyarla() isimli diğer bir metot ise yerleştirilen bu butonların
bir algoritmaya göre renklerini ayarlamayı sağlamaktadır. Bu metot içinde oluşturulan
buton kontrollerine başka metotlar içinde erişebilmek için oluşturulan her kontrol
global düzeyde tanımlanan Butonlar isimli bir Arraylist koleksiyonuna eklenmektedir.
Bu metottaki diğer önemli bir satır ise oluşturulan dama tahtasınının boyutlarına
göre form nesnesinin yeniden şekillendirilmesidir. Bu işlem
this.ClientSize = new
Size(tb.Width*Boyut2 ,tb.Height*Boyut1);
satırıyla yapılmaktadır.
Not: Her bir Button kontrolünün yanyana ve alt alta nasıl yerleştirildiğini
daha iyi anlamak için size tavsiyem kağıt üzerine bir dama tahtası çizip her
bir karenin konumuna ilişkin matematiksel bir ifade bulun. Böylece herşey daha
açık olacaktır.
Aşağıdaki satırda her bir buton kontrolünün Text özelliği döngü değişkeni olan
i'ye atanmaktadır.
tb.Text = i.ToString();
Dinamik kontrolleri oluşturma ile ilgili diğer bir önemli nokta da kontrollere
ilişkin olayların nasıl çağrılacağıdır. Dikkat ederseniz yukarıdaki metotta
oluşturulan bütün kontrollerin Click olayına EventHandler temsilcisi yardımıyla
button1_Click() metodu iliştirilmiştir. Oluşturulan butonlardan herhangi birine
tıkladığınızda bu metot işletilecektir. Peki hani butonun tıklandığını nasıl
anlayacağız. Bunun için button1_Click() metodunun bildirimine bakalım.
private
void button1_Click(object sender,
System.EventArgs e)
{
Button b = (Button)sender;
MessageBox.Show(b.Text);
}
|
Yukarıdaki metodun
bir parametresi olan sender değişkeni bu metodun hangi button'un tıklanması
sonucu işletildiğini tutmaktadır. Bize bu imkanı sağlayan elbetteki EventHandler
temsilcisidir(delegate).
Dönüşüm operatörü kullanılarak sender nesnesi Button nesnesine dönüştürülümektedir.
(Bu işleme unboxing denildiğini de hatırlatmak isterim)
Bu durumda, örneğin üzerinde 39 yazan Button'a tıkladığınızda gösterilen mesaj
kutusuna gibi 39 yazacaktır.
Aşağıdaki ekran görüntüsündeki dama tahtasının biçimi uygulamadaki Ayarlar menüsündeki
Renk sekmesi tıklanarak oluşturulabilir.
Not: Dama tahtası biçiminde bir form oluşması için Renk Seçimi penceresindeki
Gradyan Katsayısı ortalanmalıdır. Renk ayarlama işleminin nasıl yapıldığı bu
yazı kapsamında olmadığı için detaylarını anlatmayacağım. RenkAyarla() isimli
metodu incelemenizi tavsiye ediyorum.
Web formları ile dinamik kontrol oluşturmak yukarıda anlattıklarımdan farklı
değil. Yeni bir ASP.NET uygulaması açarak aşağıdaki gibi bir form tasarlayın.
Dinamik olarak oluşturacağımız kontrolleri Page sınıfına akleyebileceğimiz gibi
PlaceHolder kontrolünü de kullanabiliriz. Ben bu iş için PlaceHolder kontrolünü
tercih ettim.
"Oluştur" isimli butonun Click olayına ilişkin metodunu aşağıdaki
gibi değiştirip sonucu inceleyelim.
private
void Button1_Click(object sender,
System.EventArgs e)
{
int Adet = Convert.ToInt32(TextBox1.Text);
for(int
i=0; i
{
TextBox yeni = new TextBox();
yeni.ID = "Text" + i.ToString();
yeni.Text = "TextBox" + i.ToString();
PlaceHolder1.Controls.Add(yeni);
PlaceHolder1.Controls.Add(new LiteralControl("
"));
}
}
|
Projeyi derleyip
çalıştırın ve TextBox kutusuna bir tamsayı girip "Oluştur" butonuna
tıklayın. İşlermleri başarı ile yaptıysanız aşağıdaki gibi "PlaceHolder"
kontrolü içinde 4 adet TextBox kontrolü dinamik olarak yerleştirilecektir.
Not : Sunucu kontrolü olmayan
etiketinin LiteralControl olarak tanımlandığına
dikkat edin.
Dinamik kontrolleri oluşturmayı öğrendiğinize göre artık web tabanlı bir mayın
tarlası oyunu yapmanın zamanı geldi sanırım :) Biraz çaba ile bu oyunu rahatlıkla
yapabileceğinizi düşünüyorum.
Projeyi indirmek için tıklayın.
Projedeki kaynak kodlarla ilgili herhangi bir yerde takılırsanız bana sorabilirsiniz.
Makale:
.NET'te Dinamik Kontrol Oluşturma C#, Visual C# ve .NET Sefer Algan
|
|
|
|
|
-
-
Eklenen Son 10
-
Bu Konuda Geçmiş 10
Bu Konuda Yazılmış Yazılmış 10 Makale Yükleniyor
Son Eklenen 10 Makale Yükleniyor
Bu Konuda Yazılmış Geçmiş Makaleler Yükleniyor
|
|
|