Microsoft yine yazılımcıları uzun süren kodlama süreçlerinden uzak tutacak bir ürünle karşımıza çıktı. Hatta bu sefer Silverlight 4' ün imkan verdiği, görsel yönden oldukça zengin bir kullanıcı arayüzü tasarlama imkanımız da var!  Halen Beta 1 sürecinde olan bu ürünün adı LightSwitch. Bu makalemizde LightSwitch' in anatomisini inceledikten sonra, pratikte nasıl kullanıldığına bakıyor olacağız.

Microsoft, kullanıcılarının uygulama geliştirme sürelerini önemseyen bir şirket. Bunu çıkardığı hızlı uygulama geliştirmemize yaran ürünlerden anlayabilmemiz mümkün. Asp.net 3.5 ile Dynamic Data şablonları gelmişti. Şimdi ise ayrı bir ürün olarak(Visual Studio 2010 ile entegre) Lightswitch ile kullanıcıların karşısına çıktı Microsoft.Masaüstünde, Web'de ve Cloud' da çalışabilecek uygulamalar hazırlayabilmemizin yanında gerçekten kullanıcı-deneğimi yüksek, çekirdeği çok-katmanlı mimari üzerine oturtulmuş iş uygulamaları geliştirmemize imkan veriyor. Hem de bir satır bile kod yazmadan ! Belki bu açıdan kod yazmayı sevenler bu ürüne biraz soğuk yaklaşalabilirler fakat Lightswitch yer yer kodlara müdahaleye izin veren bir sisteme sahip. Tabii ki otomatik kod oluşturan bir sistemin oluşturduğu kodlara ek kod yazmak ne kadar randımanlı tartışılır. Açıkçası, bence, küçük veri giriş ve düzenleme uygulamaları için biçilmiş kaftan.

Sıra geldi Lightswitch Beta 1' in derinliklerine inmeye.

Lightswitch Beta 1' in Genel Anatomisi

Sunum Katmanı

Daha önce de belirttiği üzere, Ligthtswitch uygulamaları çok-katmanlı mimariyi esas alır. Bu katmanlardan ilki ise Sunum(Presentation) Katmanı.

Lightswitch' de sunum katmanı olduğu gibi Silverlight 4 üzerine kuruludur. Bu nedenden dolayıdır ki kullanıcı aryüzleri oldukça zengin ve göze hitap eden bir yapıdadır. Sunum katmanı otomatik olarak, istediğiniz amaç için( veri girişi, veri görüntüleme vb) oluşturulur. Ayrıca değişik tema seçenekleri ile de sunum katmanını zenginleştirebilirsiniz.

Mantıksal Katman

Yapıda bulunan diğer bir katman ise Mantıksal Katman. Bu katman iş mantığının yürütüldüğü yerdir. Validasyonların bir kısmı, kullanıcıdan alınan verilerin işlenerek veritabanına eriştirilmesi işlemleri burada olur. Bileşenleri arasında Silverlight uygulamasını barındıran ASP.NET, veri modellerini içeren Entity Framework ve model ile veritabanı arasında veri alış,verişini sağlayan WCF RIA servisleri bunlunuyor.

Veri Katmanı

Veri katmanı, istenilen veri kaynağına(SQL Server/Azure ve Sharepoint) erişimi sağlamakla yükümlü katman. Şimdilik Access veritabanı kullanılarak uygulama geliştirilemiyor fakat bu özelliğin de ürüne entegre edileceği bildiriliyor.

Önemli notlarla Lightswitch Beta 1

• Ana amaç hızlı bir şekilde, veri giriş, düzenleme ve gösterme yapılabilecek, iş uygulamaları geliştirilmesini sağlamak
• Esasında oluşturulan uygulamalar Silverlight 4.0 uygulaması
• Geliştirdiğiniz uygulama Masaüstünde, Web'de ve Cloud' da çalışabiliyor. Fakat Beta 1'de hal-i hazırda Cloud desteği yok!
• Tema kullanılabiliyor. Fakat Beta 1'de sadece bir tane tema seçeneğine sahibiz.
• Versiyonlama kullanabiliyorsunuz, Team Foundation Server ile entegrasyon çok kolay bir şekilde halledilebiliyor.
• Data validasyonlarının otomatik olarak yapılıyor olması bence en büyük artı.
• Beta 1 sürümü dahilinde Windows Phone 7 için Lightswitch ile uygulama geliştirilemiyor.

Dikkat ! Deployment paketlerinde, ön gereksinim olarak .NET 4.0 ve Lightswitch Beta öngereksinimleri tanımlı fakat Silverlight 4.0 tanımlı değil. İstemci de Silverlight 4.0 yüklü değilse uygulamanız çalışmıyor, geri dönen hatadan da sonu çözmek biraz güç!

Bana kalırsa Lightswitch harika bir ürün! Fakat demokratik bir dünyada yaşadığımızı varsayarsak, tabii ki karşıt düşüncelerle karşılaşacağız. Bunlardan biri ise Oren Eini' ye ait.

Lightswitch' i detaylı olarak  inceledik peki şimdi ne yapacağız?

Lightswitch Kurulumu ve İlk Proje

Lightswitch için en uygun başlama noktası doğal olarak kendi sitesi.

Yukarıdaki link'ten Lightswitch' i indirip makinanıza kurduktan sonra şöyle bir ekran çıkıcaktır karşınıza. Bu arada kurum dosyalarına WCF Ria Services 1.0, Silverlight 4 Development Tools gibi dosyalar da dahil. Eğer daha önceden bu kurulumları yaptıysanız, Lightswitch kurulum dosyanız daha küçük olacaktır.

"Run the Product Now" seçeneği sizi doğrudan Visaul Studio 2010' a yönlediren bir düğme, başka bir espirisi yok yani. Bu adımdan sonra yapmamız gereken "File->New Project" sekmesine tıklamak olacak. Karşımıza açılan pencereden sol tarafta Lightswitch seçeneğine tıkladığınızda aşağıdaki gibi bir ekranla karşılaşmanız gerekiyor.

Hangi dilde uygulamamızı oluşturucağımıza karar verip, projenin kaydedileceği dosya yolunu belirledikten sonra projeyi oluşturmuş olduk. Visual Studio 2010 proje oluşturma işlemlerini tamamladıktan sonra, bana çok değişik gelen bir ekran sizi karşılıyor olacak. Çok sade bir tasarıma sahip bu ekran, size sadece iki adet seçenek sunuyor.

İsterseniz yeni bir tablo oluşturup, onun üzerinden devam edersiniz, isterseniz de var olan bir veri kaynağına bağlanıp onun üzerinden devam edersiniz seçim size kalmış.

Son olarak da değindiğimiz noktaların da üstünden geçmek istiyorum. Lightswitch' in ne olduğuna, nasıl bir yapı üzerine oturtulduğuna, önemli olduğunu düşündüğüm bir kaç noktaya ve nasıl uygulama geliştirmeye başlayacağımıza değindik. Bir sonraki Lightswitch makalesinde yukarıdaki pencere görüntüsünde sol tarafta gördüğünüz "Data Sources" sekmesinin işlevine değinmeyi planlıyorum.

Bu süre zarfında herkese iyi kodlamalar!